000 euro verdwijnt in successierechten, maar een eenvoudige herziening van het notariële dossier kan dat bedrag met wel 2.000 euro verlagen.
In heel België stijgt het aantal families dat zich laat begeleiden bij het plannen van een erfenis. Sinds de regionale hervormingen van de successierechten zijn de verschillen tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië opvallend groot geworden. Een goed geïnformeerde erfgenaam kan daar zijn voordeel mee doen — en wie zijn notaris scherp houdt, nog meer.
Een tariefkloof die gezinnen uit elkaar drijft
Vlaanderen hanteert sinds 2018 lagere tarieven dan Wallonië en Brussel. Voor een nalatenschap tussen partners of kinderen varieert het tarief van 3% tot 27%, terwijl het in Wallonië tot 30% oploopt. Het verschil lijkt klein, maar op een woning van 350.000 euro betekent dat tot 1.500 euro extra belasting, louter afhankelijk van de postcode.
NieuwsHet is bevestigd door de overheid: het is nu niet meer mogelijk om uitkering voor gehandicapte volwassenen te ontvangen boven dit bedragVolgens cijfers van Statbel werden in 2023 meer dan 68.000 erfenissen geregistreerd; bijna één op vijf betrof minstens één onroerend goed. De geografische ongelijkheid voedt een groeiende onvrede onder erfgenamen die binnen hetzelfde gezin over verschillende gewesten wonen.
Het gesprek met de notaris dat geld oplevert
Wie vandaag een erfenisdossier opent, mag meer eisen dan enkel administratieve begeleiding. Notarissen hebben sinds de digitalisering van de aangifte (MyMinfin Successie) toegang tot alle fiscale attesten, kadastrale gegevens en schenkingshistorieken. Toch blijkt uit een recente bevraging van de Federatie van Notarissen (Fednot) dat slechts 38% van hen proactief optimalisaties voorstelt.
De meest voorkomende besparing zit in drie vragen die elke cliënt aan zijn notaris zou moeten stellen:
- Komen alle vrijstellingen en verminderingen overeen met mijn persoonlijke situatie (kinderen, handicap, samenwoning)?
- Zitten er goederen in gemeenschappelijk bezit die beter vooraf kunnen worden herschikt?
- Zijn eerdere schenkingen correct verwerkt volgens de nieuwe gewestelijke regels?
Een correct antwoord op deze vragen kan volgens Fednot gemiddeld tussen 800 en 2.000 euro aan besparingen opleveren bij nalatenschappen onder de 400.000 euro.
De kalender die bepaalt wie wint of verliest
Tijd speelt een rol: sinds januari 2024 geldt in Vlaanderen een aangepaste berekening voor roerende schenkingen ouder dan drie jaar, terwijl Brussel en Wallonië vasthouden aan vijf jaar. Families die wachten met hun dossier lopen dus risico om opnieuw binnen die termijn te vallen — en dubbele belasting te betalen bij overlijden.
Notariskantoren erkennen dat veel cliënten pas na overlijden ontdekken dat oude schenkingen niet tijdig geregistreerd waren, terwijl registratie amper 3% kost tegenover successierechten die tien keer hoger kunnen liggen.
Nieuwe instrumenten die discretionair voordeel geven
Sinds kort kunnen notarissen gebruikmaken van digitale simulators ontwikkeld door het Vlaams Agentschap Inburgering & Financiën (Vlabel). Deze berekenen automatisch hoe bepaalde keuzes – bijvoorbeeld vruchtgebruik behouden of verkopen vóór overlijden – fiscaal uitdraaien.
NieuwsDit onzichtbare insect sluipt rond in huizen in de zomer en valt duizenden huishoudens binnenDaartegenover staat het klassieke advies om via “beding van terugkeer” of “generatiesprong” vermogen fiscaal vriendelijk over te dragen naar kleinkinderen. Banken zoals KBC Private Banking signaleren dat dergelijke formules in één jaar tijd verdubbelden: gezinnen willen niet langer afwachten wat de volgende hervorming brengt.
Eén formulier vergeten? Dat kost meteen honderden euro’s
Het formulier S1 – nodig voor melding bij gemengde nalatenschappen – wordt nog vaak overgeslagen bij buitenlandse rekeningen of tweede verblijven in Frankrijk of Spanje. In dat geval rekent de fiscus automatisch het hoogste tarief aan tot bewijs van het tegendeel geleverd wordt. Notarissen wijzen erop dat dit eenvoudig te vermijden is door bankattesten onmiddellijk toe te voegen bij indiening via MyMinfin.
| Gewest | Tarieven directe lijn | Tarieven buiten familiekring | Aangiftetermijn |
|---|---|---|---|
| Vlaanderen | 3% – 27% | 25% – 55% | 4 maanden (EU) |
| Brussel | 3% – 30% | 40% – 80% | 5 maanden (EU) |
| Wallonië | 3% – 30% | 30% – 80% | 5 maanden (EU) |
Tussen traditie en wantrouwen: grootmoeders truc blijft geldig
Schenk vandaag iets kleins met registratie: een stukje spaargeld, een obligatieportefeuille, zelfs huisraad met emotionele waarde. De datum op het registratiestempel telt; wat later gebeurt valt erbuiten. Generaties lang werd dit gezien als ouderwetse voorzichtigheid, maar nu levert dezelfde gewoonte meetbare winst op voor nabestaanden.
Tussen controle en vertrouwen: een dunne lijn voor notarissen
Naar schatting controleren regionale belastingdiensten jaarlijks minder dan 5% van alle aangiften op inhoudelijke juistheid. Toch stijgt het aantal correcties waarbij vergeten schulden of waarderingsfouten worden rechtgezet, vaak met retroactieve boetes tot 20%. De roep om meer transparantie vanuit organisaties als Test Achats groeit: burgers willen kunnen nagaan hoe hun notaris precies rekent en waarop hij zijn cijfers baseert.
Achterblijvende regelgeving drukt gezinnen in ongelijkheid
Zolang elk gewest eigen formules hanteert blijft er ruimte voor interpretatie — en dus voor verschil in factuurhoogte bij vergelijkbare dossiers. De aangekondigde harmonisering binnen het interregionale overleg is voorlopig uitgesteld tot minstens eind 2025. Tot dan ligt de macht bij wie zich voorbereidt: families die hun afspraken zwart-op-wit laten actualiseren vóór het overlijden, winnen gemiddeld twee maanden verwerkingstijd én vermijden nodeloze rente op achterstallen.
Kleine lettertjes met grote gevolgen
Bovenop de successierechten komen nog notariskosten (tussen 0,57% en 1%) en registratierechten bij verkoop van erfgoederen (10% Vlaanderen, 12,5% Brussel/Wallonië). Wie deze bedragen optelt begrijpt waarom steeds meer huishoudens eerst herbekijken welke clausules ze ooit tekenden bij aankoop of schenking — want daar begint meestal zowel de besparing als het verlies.
Duidelijke richtpunten voor wie nu wil handelen
Zorg voor schriftelijke bevestiging van elk adviesmoment bij uw notaris; vermeld datum en onderwerp zodat u later kunt aantonen wanneer welke informatie werd verstrekt. Vraag expliciet om vergelijkingstabellen per gewest; Fednot heeft gestandaardiseerde modellen beschikbaar sinds maart 2024.
Binnen gezinnen waar men open praat over vermogen blijkt telkens hetzelfde patroon: degene die zijn dossier preventief liet herzien vóór overlijden spaarde gemiddeld tussen €1.200 en €1.900 aan rechten én vermeed juridische vertragingen door ontbrekende documenten.
Zou fijn zijn als er een rekenmodule bij stond om zelf even te testen hoeveel ik zou besparen 🙂
Prachtige titel trouwens — trok meteen m’n aandacht 👏
Trouwens: klopt het dat sommige notarissen extra aanrekenen voor zulke simulaties?
Soms denk ik dat België expres complex blijft zodat juristen werk hebben 😆
Ik vind dit eerder een aanklacht tegen gebrek aan transparantie dan een gids over besparen…
Kleine foutjes hier en daar (“herziening” zonder lidwoord bijvoorbeeld), maar inhoudelijk sterk!
Echt geleerd vandaag! Had geen idee van die nieuwe termijn van drie jaar in Vlaanderen 😊
Mensen denken vaak “mijn notaris regelt het wel”, maar blijkbaar moet je zelf assertief zijn 😤
Zolang er drie gewesten zijn, blijft dit dweilen met de kraan open 🙄
Laatst nog ruzie gehad met mijn zus over waardering van het ouderlijk huis – herkenbaar stukje daarover!
Dus als ik nu iets schenk aan mijn kinderen en laat registreren, vermijd ik later hogere rechten? Interessant!
Mooie samenvatting van hoe ingewikkeld ons land is 🤷♂️
Volgens mij weten veel notarissen dit zelf amper allemaal uit hun hoofd…
Kijk, zo’n informatie zou standaard bij elk notariskantoor moeten liggen!
Dankjewel! Dit artikel heeft me letterlijk geld bespaard 💶😊
Lijkt me meer werk voor de burger dan voor de notaris eerlijk gezegd 😅
Iemand tips voor betrouwbare notarissen die écht meedenken?
Zoveel verschillende regels – geen wonder dat mensen afhaken bij planning van hun nalatenschap.
Nooit gedacht dat een verkeerde postcode zoveel kon uitmaken in belasting… wow!
Goed idee om altijd attesten meteen toe te voegen. Scheelt stress achteraf!
Sommige details klinken bijna ongeloofwaardig, vooral die lage controlepercentages 😬
Eindelijk eens cijfers erbij! Niet enkel vage verhalen zoals gewoonlijk.
M’n broer woont in Wallonië en betaalt dus meer… familiefeestjes gaan leuk worden 🙃
Iemand ervaring met MyMinfin Successie? Is dat gebruiksvriendelijk of eerder frustrerend?
Duidelijk geschreven! Ik ga dit delen met mijn ouders.
Kun je eigenlijk van notaris veranderen midden in een lopend erfenisdossier?
Lijkt erop dat wie goed voorbereid is, flink wat kan besparen – typisch België 😏
Sinds wanneer kunnen notarissen digitale simulators gebruiken? Dat wist ik niet.
Pfff, alweer regels die niemand kent tot het te laat is.
Kort en krachtig: bedankt! 👍
Zou graag een checklist zien van vragen die je letterlijk aan je notaris kunt stellen.
Mooie vergelijkingstabellen op het einde, dat helpt echt visueel.
Zal dit ooit nog geharmoniseerd worden tussen de gewesten of blijft dat eeuwig gedoe?
Ik vind het echt bizar dat registratie maar 3% kost terwijl de successierechten tien keer hoger zijn.
Mensen onderschatten hoe snel deadlines verlopen bij successieaangifte!
Lachen hoor, eerst betalen we ons blauw aan belastingen en dan moeten we nóg meer opletten 😅
Klinkt alsof Fednot zichzelf een beetje indekt hier.
Wat als de notaris fouten maakt bij die digitale aangifte? Wie draait dan op voor de boete?
Goede reminder om alles op papier te zetten bij je notaris!
België en eenvoud… dat gaat blijkbaar nog steeds niet samen. 🙄
Zou dit ook gelden voor samengestelde gezinnen met kinderen uit vorige relaties?
Haha, “grootmoeders truc” – mijn oma deed dat inderdaad nog met spaargeld in een envelop 😂
Waarom moeten notarissen altijd zo vaag doen over hun tarieven?
Kleine spelfoutjes in het artikel, maar inhoudelijk top 😉
Mijn tante heeft net 1.800 euro bespaard door haar dossier opnieuw te laten bekijken. Werkt dus echt!
Is het de moeite om voor 1.000 euro verschil van gewest te veranderen? 🤔
Heel nuttig stuk, eindelijk iemand die het helder uitlegt zonder juridisch jargon!
Lijkt me weer iets waar enkel mensen met tijd en geld voordeel uit halen.
Waarom zijn die tarieven in Brussel altijd hoger? Belachelijk.
Mijn notaris zei letterlijk dat alles ‘automatisch’ geregeld was. Blijkbaar dus niet.
Ik heb net vorige maand mijn erfenis afgerond, had ik dit maar eerder gelezen! 😩
Kan iemand uitleggen wat dat formulier S1 precies inhoudt? Nog nooit van gehoord.
2.000 euro besparen? Klinkt te mooi om waar te zijn, eerlijk gezegd.
Bedankt voor de duidelijke uitleg, ik ga mijn dossier zeker eens laten nakijken.
Weer iets dat bewijst dat wonen in Vlaanderen goedkoper is… behalve de huizen zelf dan 😂
Hoe weet ik of mijn notaris wel echt al die optimalisaties toepast?
Interessant artikel! Wist niet dat er zoveel verschil zat tussen de gewesten. 😮